De eerste wijnbouw in Duitsland is door de Romeinen naar het Moezelgebied en Rijndal gebracht om hun legers te voorzien van wijn. Na de val van het Romeinse Rijk in de 5e eeuw na Chr. hielden voornamelijk kloosters zich bezig met de wijnbouw. Wijngaardnamen als Klostergarten, Jesuïtenhof, Kirchenstift enz., herinneren daar nog steeds aan. In de middeleeuwen groeide het areaal met druivenstokken tot meer dan 300.000 ha. Dat is drie keer zoveel als wat er tegenwoordig staat.

Duitsland behoort tot de klassieke wijnlanden. Het kan bogen op een rijke historie, eigen vinificatietradities en, dankzij zijn noordelijke ligging en het daarmee samenhangende koele klimaat, op een geheel eigen type wijnen. Van doorslaggevend belang voor de rijpheid van het fruit is de ligging van de wijngaard. Die vraagt om beschutting tegen kou in het algemeen en nachtvorst in het bijzonder en optimale instraling van zonneschijn. Smalle, diepe rivierdalen bieden vaak de juiste klimatologische omstandigheden.

De bekendste voorbeelden zijn het Rijn- en Moezeldal, maar ook Ahr, Nahe, Neckar en Main bieden een dergelijk omgeving. Aanwezigheid van een grote wateroppervlakte zorgt voor een extra gunstige, matigende invloed. Dit is het beste waar te nemen in de Rheingau, waar de Rijn heel breed is.

De belangrijkste druif is de riesling. Deze druif zorgt voor mooie Duitse wijnen variërend van zoet tot droog. Daarnaast is de silvaner een belangrijke druif in vrijwel alle wijngebieden. Vooral in de regio Franken levert deze goede resultaten. Rode wijnen maken ruim 1/3 uit van de Duitse wijnproductie. De belangrijkste druif daarvoor is de spätburgunder (pinot noir), gevolgd door de succesvolle Dornfelder.

In Duitsland rijpt de wijn langer dan bijvoorbeeld in Zuid-Europa. Hierdoor worden meer aroma´s ontwikkeld en krijgt de wijn een hogere graad van rijpheid. In 2015 werden in Duitsland zo´n 12 miljoen hectoliter wijn geproduceerd. Daarmee staat Duitsland wereldwijd op een bescheiden plaats. Hiervan wordt ongeveer 25% geëxporteerd.

Duitse wijn wordt steeds populairder in Nederland. De Duitse wijnbouw is kleinschalig en is ruim een tiende in oppervlakte van b.v. de Franse wijnbouw en daarmee redelijk exclusief. Bovendien zijn Duitsers in het algemeen betrouwbaar en pünktlich en dat is met de Duitse wijnmakers niet anders. Meestal wordt alleen de wijn beoordeeld maar de makers erachter zijn zeker zo belangrijk.

De Duitse wijnen komen steeds meer in de belangstelling om kwaliteit! Duitsland doet er alles aan om de zuiverheid en de puurheid van haar wijnen te garanderen. De Duitse wijnwetgeving is streng en dat resulteert bijvoorbeeld in een ware stortvloed van informatie op het etiket.

Het etiket

1. De naam en het adres van het wijndomein (Weingut).
2. Het jaar waarin de druiven werden geoogst.
3. De druivensoort. In Duitsland bestaan meer dan 100 druivensoorten. Slechts 12 daarvan worden voor de wijnproductie gebruikt.
4. Het kwaliteitsniveau van de wijn. Dit wordt vooral bepaald door de rijpheid van de druiven bij de oogst. De aanduiding ”Kabinett” wordt gegeven aan de betere wijnen.
5. De richting van de smaak van de wijn, droog (Trocken) of minder droog (halb Trocken, Feinherb) of zoet (Lieblich of süss)
6. De productieregio. In Duitsland zijn dertien wijnstreken.
7. Wijnen geproduceerd en gebotteld door een wijnbouwer of een coöperatie (Winzergenossenschaft) mogen de term ‘Erzeugerabfüllung’ op het etiket dragen. Domeinen en individuele wijnbouwers mogen ook de term ‘Gutsabfüllung’ gebruiken. Andere, grotere wijndomeinen en bottelaars moeten de term ‘Abfüller’ hanteren.
8. Het kwaliteitscontrolenummer. Hierdoor weet u dat de wijn allerlei tests heeft ondergaan die verplicht zijn voor alle Duitse kwaliteitswijnen.
9. Alcoholgehalte.

Classificatie van de Duitse wijnen
Kwaliteitswijnen die de dertien Duitse wijngebieden produceren moeten allen voldoen aan de veeleisende kwaliteitsnormen van de straffe Duitse wetgeving voor Duitse wijnen.

• Qualitätswein bestimmter Anbau-gebiet (QbA): Dit zijn wijnen uit de basis en deze wijnen kunnen fruitige wijnen zijn voor iedere dag, maar ook pure topwijnen. Deze wijnen zijn verkrijgbaar in droge wijnen, halfdroge wijnen en zoete wijnen.
  
• Qualitätswein mit Prädikat (QmP): Hier vallen de allerbeste Duitse wijnen onder. Deze wijnen zijn geproduceerd van geheel rijpe wijndruiven. Het zijn smaakvolle wijnen die lang kunnen rijpen in de fles. Er zijn in deze groep zes Prädikat-vermeldingen die van laag naar hoog het suikergehalte van de geoogste wijndruif aanduiden:
  
• Kabinett wijnen: Kabinet wijnen zijn licht en droge wijnen.
  
• Spätlese: Spätlese wijnen zijn wijnen van een latere oogst druiven. De wijn is veel geconcentreerder dan Kabinett wijnen, maar kan ook een droge wijn zijn.
  
• Auslese: Auslese wijnen zijn wijnen van volrijpe wijndruiven en deze wijnen worden vaak aangeduid als een geselecteerde oogst.
  
• Beerenauslese: Beerenauslese is gemaakt van speciaal geselecteerde en overrijpe wijndruiven. Deze druiven zijn vaak door edele rotting aangetast.
  
• Trockenbeerenauslese: De druiven waarvan deze wijn wordt gemaakt zijn aangetast door een edel rottingsproces.
  
• Eiswein: Eiswein wordt gemaakt van druiven die bevroren worden geoogst en geperst.